De Nieuwe wAarde; een integrale eye-opener bij verduurzaming van wijken

De Nieuwe wAarde staat voor een nieuwe visie en aanpak bij de inrichting en beheer van de openbare ruimte. Doel is het gelijktijdig realiseren van een klimaatadaptieve, biodiverse én gezonde leefomgeving. “We waren eerder vooral op basis van ons gevoel bezig met duurzaamheid. Dankzij De Nieuwe wAarde hebben we nu een kader, en weten we beter wáár we ’t beste wát kunnen doen.” Aldus Astrid Jongboom van Weller Wonen in Heerlen. Ze was betrokken bij één van de eerste pilots rond dit nieuwe concept voor de openbare ruimte.

Weller Wonen beheert zo’n 9.800 woningen, winkels en garages in Heerlen, Brunssum en Schinveld. Meer dan 20.000 mensen vinden zo hun thuis in het zuidoosten van Limburg. Astrid Jongboom is adviseur wijken en buurten en zo contactpersoon voor ongeveer 1.600 huurders in Brunssum. “Een half jaar geleden zijn we bij Weller Wonen gestart met een zogenaamd green team, bestaande uit duurzaamheidsambassadeurs vanuit alle afdelingen. Een voor ons unieke opzet, waarmee we aandacht voor duurzaamheid willen laten beklijven binnen Weller Wonen. Duurzaamheid definiëren wij breed; van inclusiviteit, biodiversiteit en betaalbare woningen tot armoedebestrijding en gezondheid. We volgden bijvoorbeeld trainingen en kwamen in contact met De Nieuwe wAarde.”

Kaders
De presentatie van en over De Nieuwe wAarde kwam op precies het juiste moment. “We waren al bezig met bijvoorbeeld het plaatsen van insectenhotels en anders inrichten van buurttuintjes en binnentuinen van appartementencomplexen. Dat deden we allemaal op basis van ons gevoel. Maar steeds vaker vroegen we ons af of we wel op een optimale manier bezig waren. We kregen behoefte aan een kader, aan ankers. Wáár kunnen we nou ’t beste wát doen in onze wijken en buurten? De presentatie beantwoordde deze vragen.”

Drie opgaven
De Nieuwe wAarde is een aanpak gericht op het anders inrichten en beheren van de openbare ruimte om klimaatadaptatie, het versterken van de biodiversiteit en het verbeteren van de lichamelijke en psychische gezondheid van mensen tegelijkertijd aan te pakken. Dankzij de gelijktijdige aanpak van deze drie uitdagingen wordt de gezamenlijke impact versterkt.

Hele bezit
De presentatie aan Weller Wonen leidde tot een opdracht aan De Nieuwe wAarde om het hele bezit van Weller Wonen in kaart te brengen. Dit heeft uiteindelijk geleid tot projecten in drie wijken. Daarnaast zijn lopende projecten onder de loep genomen en komt er een advies aan voor het groenbeheer door Weller Wonen.

Blauwdruk
Op basis van openbaar toegankelijke data heeft De Nieuwe wAarde o.a. de wijk De Kom geanalyseerd. Hierbij is gekeken naar het vóórkomen van bijvoorbeeld geestelijke problemen (indicator voor gezondheid), hittestress (indicatie voor klimaatadaptatie) en plagen (indicatie voor biodiversiteit). Zo werd in één oogopslag duidelijk hoe het er in deze wijk voorstaat met betrekking tot gezondheid, klimaat en biodiversiteit.”

Strak geschoren hagen
In de wijk De Kom is de woningcorporatie o.a. gewezen op de strak geschoren hagen rond een appartementencomplex. Deze zijn relatief duur in het onderhoud en leveren minder biodiversiteit op dan bloeiende bomen of struiken. Bovendien gaat het intensieve beheer gepaard met veel CO2-uitstoot. Een ander voorbeeld is een grasveld dat iedere twee weken wordt gemaaid. “Als je hier bloemenmengsels zaait, win je biodiversiteit en bespaar je op maaien. Voeg er een schommel of wat zitjes aan toe, en je boekt meteen ook nog gezondheidswinst. En doordat de nieuwe inrichting de mogelijkheid biedt elkaar te ontmoeten werk je bovendien aan het voorkomen van eenzaamheid. “We hebben wijken waar 60% van de mensen zich eenzaam voelt.” Ook volkstuintjes snijden aan meerdere kanten hout: ze kunnen van economische waarde zijn voor mensen met een kleine beurs, leveren een bijdrage aan biodiversiteit én aan het elkaar ontmoeten.

Rommelig
Het minder vaak maaien van grasveldjes kan wel leiden tot opgetrokken wenkbrauwen bij bewoners. “Daar moeten ze vaak wel eerst even aan wennen omdat ze het een onverzorgde aanblik vinden. Vanaf het begin moet je bewoners dan ook betrekken en informeren. Bijvoorbeeld over de voordelen van minder vaak maaien voor biodiversiteit. Overigens ziet een plek waar minder vaak wordt gemaaid er niet per definitie rommelig uit. Als je de randen wél onderhoudt, levert het toch een verzorgd beeld op.”